Oasi birra
Mihttu
- Nanosmahttit ohppiid máhtu ja diđolašvuođa dan birra mii nállevealaheapmi lea, makkár dat sáhttá olggosoaidnit ja movt dan sáhttá dustet.
Banániid bálkun čáhppes spábbačikčiid vuostá spábbačiekčanmáilmmis lea máŋgga háve dáhpáhuvvan, ja dan duogáš lea dábálaččat nállevealahan motiiva. Ovdal leat dákkár dáhpáhusat boktán garra reakšuvnnaid eará spábbačikčiin. Ovtta spábbačiekčamis gaskkal Barcelona ja Villareal 2014:s reagerii brasilialaš spábbačiekči Dani Alves, guhte lea čáhppat, áibbas eará ládje. Son válddii banána bajás ja borai dan ovdal go jotkkii čiekčama ovttain čiehkačievččastemiin.
Ráhkkaneapmi
Jus váldá beare guhkes áiggi luohkkái lohkat olles dan sáhkavuoru, de sáhttibehtet árvvoštallat geavahit ovtta dahje eanet PPT-čuovgaárkkain mat leat mielddusin.
Luohkká sáhttá maid oažžut dieđu ahte galget lohkat sáhkavuoru ovdagihtii, ráhkkaneapmin skuvladiibmui.
Čađaheapmi
1. Oassi:
- 1
Muital filbmaoasáža birra
Banániid bálkun čáhppes spábbačikčiid vuostá spábbačiekčanmáilmmis lea máŋgga háve dáhpáhuvvan, ja dan duogáš lea dábálaččat nállevealahan motiiva. Ovdal leat dákkár dáhpáhusat boktán garra reakšuvnnaid eará spábbačikčiin. Ovtta spábbačiekčamis gaskkal Barcelona ja Villareal 2014:s reagerii brasilialaš spábbačiekči Dani Alves, guhte lea čáhppat, áibbas eará ládje. Son válddii banána bajás ja borai dan ovdal go jotkkii čiekčama ovttain čiehkačievččastemiin.
- 2
Čájet filbmaoasáža spábbačiekčamis gaskal Barcelona ja Villareal, filbmabihtáš gávdno YouTubes:
Barcelona og Villareal "Dani Alves bites the racism" - YouTube
- 3
Čilge mii lea nállevealaheapmi
Čájet dan maŋŋil teavstta mii čuožžu dás vuollelis. Bivdde ohppiid geahččat nállevealaheami čilgehusa. Divtte ohppiid digaštallat joavkkuin manin banánabálkun spábbačikčiid vuostá dovdet dan nállevealaheapmin. Bivdde ohppiid dan maŋŋil juogadit iežaset vástádusaid eará ohppiiguin luohkás.
Hva er rasisme?
Rasisme er forestillingen om at mennesker kan deles inn i forskjellige grupper ut fra deres biologiske kjennetegn, og at slik inndeling sier noe om menneskenes indre egenskaper. Rasister betrakter visse grupper av mennesker som mindre verdt enn andre grupper, og mener at forskjellene rettferdiggjør en undertrykkelse av «laverestående» raser.
FN beskriver rasisme som «enhver forskjellsbehandling, utelukkelse, innskrenkning eller begunstigelse på grunn av rase, hudfarge, avstamning eller nasjonal eller etnisk opprinnelse».
2. Oassi:
- 1
Čájet dál filbmabihtáža spábbačiekčamis gaskal AC Milan ja Pro Patria ovttas Kevin-Prince Boatengain.
Čájet dál filbmabihtáža spábbačiekčamis gaskal AC Milan ja Pro Patria, gos dat čáhppes spábbačiekči Kevin-Prince Boateng biehttalii joatkit čiekčama maŋŋil nállevealaheaddji čuorvumiid gehččiin. Čiekčan bissehuvvui.
AC Milan og Pro Patria "Kevin-Prince Boateng in race row walk off" - Youtube
Video2 minAC Milan og Pro Patria "Kevin-Prince Boateng in race row walk off" - Youtube
- 2
Digaštallan
Oahppit ožžot dál digaštallat málliid movt Dani Alves ja Kevin-Prince Boateng reagereba. Mii lea positiivvalaš, mii lea negatiivvalaš? Oahppit fertejit ákkastallat iežaset vástádusaid
- 3
Čájet interneahta reakšuvdna: #Notoracism og #WeAreAllMonkeys
Loahpas sáhttá oahpaheaddji čájehit soames govaid mat govvidit ahte Dani Alves vuolggahii banánabáru sosiála mediain, mas sihke faláštallit, beakkán olbmot, politihkkárat ja dábálaš olbmot čájehit iežaset solidaritehta fáddágilkoriiguin dego #NoToRacism ja #WeAreAllMonkeys. Dál sáhttá gávdnat duháhiid mielde govaid neahtas maid gaskkas beassá válljet.
- 4
Guorahallet: Vuostálastá go reakšuvdnat nállevealaheapmi?
Divtte ohppiid digaštallat sáhttet go Dani Alves reakšuvdna ja banánabárru sosiála mediain mielddisbuktit vuostálastima nállevealaheami vuostá. Makkár vejolašvuođat gávdnojit ja makkár ráddjemat?
3. Oassi:
Debáhttačállosis «Sámevašši spábbačiekčamis» Oslo-aviissas Dagsavisen golggotmánus 2020 (ovdal almmuhuvvon Nordnorsk debatt), čállá girječálli Sigbjørn Skåden nállevealaheami birra sápmelaččaid vuostá spábbačiekčamis.
Jus oahppit ožžot dieđu ahte galget lohkat Sigbjørn Skådena debáhttačállosa, álggat jearramiin makkár reakšuvnnaid sii ožžot čállosis. Jus sii eai leat oaidnán dan ovdal, de geavat dan golbma vuosttaš PPT-čuovgaárkka vai sii ožžot láidesteami sisdollui.
PP med debattinnlegg "Rasisme i Fotballen"
PP med debattinnlegg "Rasisme i Fotballen"
- 1
Digaštallan unnit joavvkuiguin.
Juoge ohppiid unnit joavkkuide ja divtte sin digaštallat dan birra ahte oaivvildit go sii ahte juoigan sápmelaččaid vuostá spábbačiekčamis lea nállevealaheapmi vai ii. Bivdde sin ákkastallat iežaset oaiviliid.
- 2
Divtte ohppiid digaštallat movt sii oaivvildit sámi spábbačikčiid galgat dahje sáhttit reageret, go sii vásihit givssideami dahje nállevealaheami faláštallamis.
- 3
Divtte ohppiid digaštallat maid luohtegeavaheapmi dahká sápmelaččaid ipmárdusain ja earáid ipmárdusain geat eai leat sápmelaččat, sámi kultuvrra birra, go ovdanbuktojuvvo cielusin muhtimiid vuostá ahte leat táhpárat.
Loahpalaš reflekšuvnnat
Loahpahanhárjehussan sáhttá geahččalit luohkkálanjas digaštallat iešguđetlágan ipmárdusaid birra nállevealaheamis, mii dat lea. Oahpaheaddji ja oahppit sáhttet fárrolaga árvvoštallat doahpaga sisdoalu. Ipmárdus nállevealaheami sisdoalus lea rievdan áiggi mielde, ohppiid ipmárdus das mii nállevealaheapmi lea ja klassihkalaš ipmárdus leat máŋgga gearddi hui iešguđetláganat, nu ahte dás sáhttet bohciidit gelddolaš digaštallamat.
Loahpaheapmin dán oasi, de sáhtát áinnas čájehit njealját PPT-čuovgaárkka, vai oahppit besset oaidnit movt Skåden ieš čatná givssideami sápmelaččaid vuostá, «klassihkalaš» ipmárdussii das mii nállevealaheapmi lea.
