Dåjma birra
Ulme
- Reflektierit gåktu iesjguhtik faktåvrå máhtti mijá ja iehtjádij iellemijda vájkkudit.
Gárvedibme
Viettja ja tjáleda roallakårtåjt ja javllamusájt. Roallakårtåjt hæhttu biesskedit vaj juohkka oahppe/studænnta ietjas kårtåv oadtju. Kårtåjt máhttá moattedit nav vaj moattes sæmmi kårtåjt oadtju.
Denne øvelsen krever et rom stort nok til at alle kan stå ved siden av hverandre langs én vegg.
Tjadádibme
Oajvveoasse
- 1
Válde ståvlåjt ja bievdijt guolbes, ja gåhtjo oahppijt/studentaj boahtet guolbe gasskuj. Divna válldi fárruj pennav/blyántav ja árkav masi tjálli.
- 2
Del ut roller
Tjielggi ahte divna oahppe/studenta oadtju rållav mav galggi oahppagoahtet. Juoge roallakårtåjt, buorak jus oadtju rållav mij la studentaj duohta duogátja vuosstebiellen jus la máhttelis.
Gåhtjo oahppij/studentajt tjåhkkidit ja låhkåt snivva rållav mav la oadtjum, gåhtjo sijáv friddja válljit vil guokta dåbddomerka majt galggi duoddit dajda majt juo li oadtjum.
- 3
Roalladålkkumav álgátjit
Berustimev ja roalladålkkumav álgátjit, gatjáda sijás: Gåktu lij dan ulmutja mánnávuohta, makkir goaden årrun sij? Makkir la sijá goahte? Mij gævvá árggabiejven, ja majt dahká ulmusj iehkedis ja friddjaájgen? Majt dahká famillja aktan? Jná.
Ájnas: dát la dåssju ájádusájt álgátjit, vásstádusájt ij galga jieddnát javllat.
- 4
Linnjaj tjuottjadit.
Gåhtjo de oahppijt/studentajt tjuottjadit, mannat avta bælláj lanján ja linnjaj tjuottjadit.
- 5
Låhkåt ja lávkev åvddålij
Subtsasta sidjij dálla ájgo avtav dáhpádusáv ájgen tjielggit. Jus sij jáhkki dille hiehpá ulmutjij mav li oadtjum, de máhtti lávkkit avtav lávkev åvddålij. Juohkka bále gå lávkkiji, tjálli sátsov árkkaj. E galga majdik tsuvkket, divna dagáduvá ållu sjávot. Oahppe/studenta máhtti aj ájádusájt tjállet ma miellaj båhti hárjjidusá dagádijn. Vatte oahppijda/studentajda ájgev dålkkut (sjávot) juohkka javllamusáv majt lågå.
- 6
galli lávkkim?
Gå la gærggam divna javllamusájt jieddnát låhkåmis, de máhtá ánodit juohkka oahppe/studænnta subtsas galli l lávkkim. Danen gå nágina lávkkiji guhkkelij gå iehtjáda, duolli ulmutjij sajev vaj sij gudi ienemus lávkijt lávkkijin tjuottjadi åvdemussaj, jná. Gåhtjo oahppijt/studentajt jårggålit vaj divna vuojnni gånnå iehtjáda tjuodtju.
- 7
dåbddomerkaj birra
Gatjáda oahppijs/studentajs máhtti gus juojddá månnat duogátja jali dåbddomerkaj birra majt iehtjáda li oadtjum. Dibde náginijt jali gájkajt, ájge ja man gallása li duogen, subtsastit duogátjav ja dåbddomerkaj birra majt li oadtjum.
Låhpalasj ájádallam:
Gatjálvisá oahppijda:
- Gåktu dån dáv hárjjidusáv vásedi?
- Manen jáhká dagájma dav?
- Vásedi gus jut muhttijn báhtsi jali båhti guhkijt dåj iehtjádij åvddåbælláj? Gåktu dåbdduj?
- Vaddá gus hárjjidus realistalasj gåvåv gåktu mijá duogásj ja ietjá vidjura iellemin doajmmi aktan ja vájkkudi mijá máhttelisvuodajda?
- Gåktu viehket hárjjidus tjalmostahttet privilegihijt?
Duodde gatjálvisá åhpadiddjestudentajda:
- Gåktu máhttá duv oahppij duogásj ja iellemdille vájkkudit sijá akademijjalasj ja sosiála ævtojda?
- Gåktu máhtá dån guhti la åhpadiddje huksat jut vieleda oahppijdat iesjguhtiklágásj dárbojt ma li duogátjij ja iellemdilláj tjanáduvvam.
- Máhttá gus muodugasj hárjjidusáv dahkat oahppij?
- Majt bierri de ájádallat?
- Mij máhttá liehket oahppama ávkken?