Barggobåttå birra
Ulme
- Guoradallat bilkkedimij anov, gudi gátto máhtti liehket duogen ja makkir vájkkudusá máhtti liehket gå bilkket.
Gárvedibme
Juoge oahppijt juohkusijda, ja vatte barggoárkav manna l muorra juohkka juohkusij. Viettja barggoárkav.
Tjadádibme
Álggo
Tjielggi ahte miján gájkajn la iesjguhtiklágásj dádjadus bágojs ja giellaanos ja jut máhttep iesjguhtik láhkáj reagierit ássjijda majt javladuvvi, lisj dal tjielggasit midjij miejnniduvvam jali juoga majt gullap iehtjádijt javllamin guhtik guojmmásisá.
Álggon hárjjidussaj máhttá aj vuosedit Norsk folkehjelp siebre smáves oanegisfilmajt: gehtja duola degu YouTubev: “nálsodime - homo”
Vuoseda «gássjelisvuodamuorav» ja subtsasta oahppijda sij galggi barggat juohkusijn identifisieritjit muhtem duogátjijt, sivájt ja åvddåhiståvråjt ma dahki ulmutja nálsodi. Ja de galggi sij aj identifisierit majt nálsodibme dahká gåktu dat vájkkut. Máhtá aj buojkulvisáv adnet dav dárkkelit gåvvidittjat.
- «Ruohtsajda» guosske: Dánna guoradaláduvvá vásstádus gatjálvissaj: Manen dat dáhpáduvvá? Mij la duogátjin gå jur dát báhko aneduvvá nálsodibmen?
- «Åvsijda» guosske: Dánna guoradaláduvvá vásstádus gatjálvissaj: Mij máhttá gevvat nálsodimij båhtusin? Gåktu máhttá dat vájkkudit gájkajda gudi gulli dav, oanep jali guhkep ájge nalluj.
Oajvveoasse
- 1
Juoge oahppijt juohkusijda, ja vatte barggoárkav manna l muorra juohkka juohkusij.
Arbeidsark - skjellsordtreet
- 2
Vállji nálsodimijt
Vállji nálsodimijt listas vuollelin jali ietjat buojkulvisájt ma la sierraláhkáj almma duv klássaj/skåvllåj, ja gåhtjo oahppijt nálsodimev tjállet muora «ruohtsa» sadjáj. Máhttelisát máhttá iesjguhtik juogos barggat iesjguhtik nálsodimijn. (Oahppe máhtti aj ietjasa buojkulvisájt gávnnat nálsodimijs majt li gullam.)
Buojkulvisájn la iesjguhtiklágásj duodalasjvuoda dásse, ja da viehkedi ájádallat man guhkás dat majt javllap máhttá jåksåt vájku ep la diedulattja dan hárráj.
a.) Huorrá á.) Homo b) Fuohttána jalla c.) helvida juvdá d.) Mongo e.) Fuohttána sábme f.) helvida ánodiddje h.) Muslijmmaluhták h.) Bieggaoajvve
- 3
Gåhtjo de oahppijt ållit nav moadda «åvsij» ja «ruohtsaj» gå ber nahki.
Jus gávnni ienep «ruohtsajt» jali «åvsijt» gå la sadje árkan, de máhtti tjuorggat ienep feltajt muorav vijdedittjat. Sij máhtti gåvvidit jut nálsodibme aneduvvá sosiála medijájn jali jut soames la dav javllam klássalanján, friddjabåttån jali ietjá dilen. Máhtti vájkkudusájt gávnnat ma ienebujda vájkkudi gå sunji allasis guhti nálsot ja sunji guhti nálsoduvvá, dagu duola degu sidjij gudi dav gulli, sidjij gudi dav javlli sosiála medijájn ja nav vijddásappot.
- 4
Vatte juohkusijda birrusij 15 minuhta ietjasa muorav gárvedittjat.
Gatjálvisá guoradallama diehti
- 1
Dágástallit majt oahppe li aktan gávnadam.
Jus oahppe ælla ájnas sivájt jali vájkudusájt åttjudam, de lisj dávk buorre gatjádallat vaj vil dåbbelij ájádallagåhti.
- 2
Gádodip muhtem ruohtsajt ja ájádusáj baktu giehttot gåktu dajt giehtadallat.
Jus oahppe duola degu li identifisierim «javllap dav suohttasin» duogátjin, máhttá gatjádit le gus sáddijiddje ájádallam majt la miejnnim dajna majt javlaj vaj ij, máhtti gus dákkir bágo duosstuj juoktá vájkkudit, ja dágástallat gávnnuji gus ietjá vuoge guhtik guojmenim hárddet.
- 3
Oahppe máhtti ietjá juohkusij muorajt mannat gæhttjamin.
Ájttsi gus nágin miellagiddis sieradusájt muoraj gaskan? Tjoahkkájgessusin máhtti tjuovvovasj gatjálvisáv dágástallat:
- Lidjin gus ienep vájkkudusá gå majt vuorddin? Gåktu variieri man alvvusa nálsodime li? Merkaj gus majdik vájkkudussaj? Subtsasta vejulasj gássjelisvuodaj jali dágástallamij birra juohkusij sisbielen.
- Jáhkkebihtit gus ahte nálsodimij duogátja ja vájkudusáj birra ájádallat målssu gåktu dajt javllap? Máhttá gus dakkár ájádallamvuorro viehkedit reagieritjit gå dakkár nálsodime javladuvvi, jali viehkedi gus dajt vuosteldit?