null Álgoálbmogat ja nationála unnitloguálbmogat

Sápmelaččat ja nationála unnitloguálbmogat leat vásihan ja ain vásihit ovdagáttuid ja vealaheami Norggas. Movt oahpahit sin birra ja dáiguin joavkkuiguin nu ahte dat ovddida ovttaárvosašvuođa ja máŋggabealatvuođaipmárdusa?

Sápmelaččain lea álgoálbmotstáhtus Norggas. Álgoálbmotdoaba muitala ahte lea álbmot mas lea gullevašvuohta geográfalaš guvlui ovdalačča rájes go riika oaččui nationálastáhta stáhtusa. Nationála unnitloguálbmogat leat olmmoščearddat main guhkit áigge lea leamaš gullevašvuohta riikii. Norggas leat vihtta dákkár čeardda: kvenat/ norggasuopmelaččat, juvddálaččat, vuovdesuopmelaččat, rom-álbmot ja romániálbmot/ táhterat.

Sápmelaččat, kvenat/ norggasuopmelaččat leat šaddan gillát iešguđetlágan dáruiduhttinpolitihka. Skuvla lei dehálaš reaidu dán politihkas, earret eará bággehalle mánát ja nuorat geavahit dárogiela ovdalii iežaset eatnigiela.

Juvddálaččat Norggas vásihit iešguđetlágan antisemittisttalaš ovdagáttuid, ja sátni “juvddálaš” geavahuvvo ain cielossátnin muhtin skuvllain. Romániálbmot/ táhterat ja rom-álbmot leat dat guđet vásihit eanemus ovdagáttuid Norggas, seammás go leat hui oallugat geat dihtet unnán sin birra.

Dán fáttá vuolde gávnnat sihke dieđuid dáid joavkkuid birra, konkrehta cavgilemiid ja oahpahusdahkosiid oahpahusa várás sápmelaččaid ja nationála unnitloguálbmogiid birra.