Oasi birra
Mihttu
- Duddjot smiehtadeami ja ságastallama das ahte movt dustet ohppiid geat ovdanbuktet ovdagáttuid dahje ekstrema cealkámušaid. Addit rávisolbmuide oadjebasvuođa hálddašit hástaleaddji dilálašvuođaid dakkár vugiin ahte vuhtiiváldá searvadahttinprinsihpa.
Olu oahpaheaddjit dovdet ahte lea váttis diehtit maid galgá dahkat jus oahppit dovddahit ovdagáttuid, badjelgeahččanvuođa dahje ekstrema oainnuid. Leat olu bealit maid ferte vuhtiiváldit: skuvlla mandáhta ja árvooainnu, mielohppiid ja luohká ollislaččat, ja dan oahppi (ohppiid) gii buktá dán hástalusa. Movt sáhttá oahpaheaddji dustet dakkár dáhpáhusa dán moalkás dilálašvuođas?
Pedagoga ja ekstremismmadutki Christer Mattson lea bargan dáinna fáttain máŋggaid jagiid. Dán ságastallandahkosis mas lea video vuolggasadjin, muitala son iežas jurdagiid das ahte movt buoremusat sáhtát dustet ohppiid geat dovddahit ekstrema oainnuid.
Čađaheapmi
1. Oassi: Geahččat video dievasjoavkkus
Så bemöter du extremisterna i ditt klassrum - Intervju med Christer Mattsson (Youtube)
Så bemöter du extremisterna i ditt klassrum - Intervju med Christer Mattsson (Youtube)
Video bistá 14 minuhta (dan lea vejolaš bissehit 6 min 56 sek maŋŋel).
Oasseváldit sáhttet čálistit iežaset jurdagiid, reakšuvnnaid ja gažaldagaid filmma geahčadettiin, dahje muhtun minuhtaid maŋŋel filmma ovdalgo joatkit bargguin.
2. Oassi: Ságastallan joavkkuin dahje bárain
Mattson geavaha doahpaga «empáhtalaš sáhkkiivuohta».
- Movt ipmirdehpet dii dán doahpaga?
- Maid mearkkaša geavatlaš dilis ahte deaivvada ohppiiguin empáhtalaš sáhkkiivuođain?
- Maid oaivvildehpet dii Mattsona lahkonanvuogi birra?
- Makkár beliid vuhtiiváldá Mattsona lahkoneapmi?
- Oaidnibehtet go dii čuolmmaid dahje hástalusaid dákkár lahkonanvugiin?
Mattson hupmá videos earenoamážit ohppiid birra geain leat ekstrema oaivilat. Jurddašanvuogi sáhttá maiddái čatnat unnit ekstrema muhto aŋkke hástaleaddji dilálašvuođaide main oahppit dovddahit intoleránta oainnuid. Buvtte ovdamearkkaid dakkár áigeguovdilis dilálašvuođain maid oahpaheaddji sáhttá dovdat váttisin.
Go ovdagáttut ovdanbuktojit de sáhttá dovdot váttisin fátmmastit ja deavdit oahppi dárbbu gullevašvuhtii, oadjebasvuhtii ja áktemii. Movt jáhkkibehtet dii ahte oahpaheaddji sáhtášii balanseret dáid iešguđet beliid buoremus láhkái luohkkálanjas?
3. Oassi: Ságaskuššat iešguđet lágan casaid
Jurddaš iežat práksisa birra dahje buvtte ovdamearkkaid maid leat earáin gullan.
- Buvtte ovdamearkka hástaleaddji dilálašvuođas luohkkálanjas (mas oahppi (oahppit) dovddahii ovdagáttuid, hástaleaddji dahje ekstrema oaiviliid) mat du mielas dustejuvvojedje vuohkkasit juogo du bealis dahje earáin. Mii daddjui dahje dahkkui? Mii doaimmai bures? Mii livččii sáhttán dahkkot vel buorebut?
- Buvtte ovdamearkka dakkár hástaleaddji dáhpáhusas luohkkálanjas main don (dahje muhtun eará) it dusten nu buori vuogi mielde. Mii ii doaibman bures? Mii livččii sáhttá dahkkot earáládje?
Ságaskuššet dáid ovdamearkkaid «empáhtalaš sáhkkiivuođa» doahpaga vuođul.
- Maid lea din mielas dehálaš vuhtiiváldit dákkár dilálašvuođas? Makkár čuolmmaid lea dehálaš garvit?
- Movt sáhttet oahpaheaddji iežas dovddut ja ovdagáttut váikkuhit dákkár dilálašvuođas?
Okta ráva sáhttá leat ahte «lávket ovtta lávkki maŋos», ja smiehtadit iežas reakšuvnnaid ja agerenvejolašvuođaid birra ovdalgo dahká maide ohppiid ektui. Movt dan sáhttá geavatlaččat dahkat?
Loahpahanreflekšuvdna
Čoahkkáigesset joavkoságastallamiid dievasjoavkkus, ja smiehtadehket ovdamearkkaid vuođul.
Mii lea joavkku mielas deháleamos dál – jus leat oahppit mat ovdanbuktet ovdagáttuid?
Movt sáhttá buoremusat vuhtiiváldit iešguđet beliid, fátmmasteami ja oassálastima guovddáš prinsihpaid vuođul?
Movt sáhttet oahpaheaddjit ovdánahttit iežaset profešuvdnagealbbu duostut dákkár hástaleaddji dilálašvuođaid? Leat go vuogit movt oahpaheaddjit sáhtáše doarjut guhtet guimmiideaset dahje vel buorebut ovttasbargat, go lea sáhka relašuvdnagealbbus ja ohppiiguin doalahit dialoga?
