Ovdagáttut ja joavkojurddašeapmi

Ovdagáttut leat okta máŋgga doahpagis mat čujuhit muhtin dábálaš mekanismmaide negatiivvalaš guottuin iešguđet joavkkuid vuostá. Okta eará ávkkálaš doaba lea «earisteapmi», das oaivvilduvvojit sánit, dagut ja proseassat mat sajáiduhttet muhttimiid «diet earát»-jovkui, dego soapmásat geat eai gula «midjiide/ mii». Earisteapmi addá veahki oaidnit movt dat maid mii dadjat ja dahkat beaivválaččat sáhttá mielddisbuktit ahte muhtin joavkkut lássejuvvojit hiŋgalii dego «diet earát».

Sii guđet dávjá vásihuvvot leat “diet earát”, sáhttet dovdat dan stuora noađđin. Mikrovašši ja árgabeairasisma leat guokte doahpaga diliin main muhtimat dovdet steampalastojuvvon “diet earát”.

Dihtomielalašvuohta ovdagáttuid ja earisteami birra sáhttá veahkehit min dasa ahte eat vealat, nuppiin sániin ahte eat meannut olbmuid iešguđet láhkái. Dat sáhttá maid veahkehit min eastadit joavkovaši, das oaivvilduvvo unnidit vašši miellaguottuid eará joavkkuid vuostá. Dutkan lea čájehan ahte olbmot geat dovdet vaši muhtin dihto jovkui, dávjá dovdet vaši maiddái eará joavkkuide.

Dán fáttás sáhtát lohkat eanet dáid iešguđet doahpagiid birra. Don gávnnat maid sihke konkrehta rávvagiid, doaimmaid ja oahpahuslágidemiid mat leat čadnon iešguđetlágan ovdagáddomekanismmaide.